Pałac w Łężanach
Pałac został wybudowany w latach 1909-1911 z inicjatywy Reinholda Fischera. Była to w większości neobarokowa, założona na planie prostokąta, bogato zdobiona budowla. We wnętrzach znajdowało się 27 pokoi, sala balowa i biblioteka, które były stylowo urządzone i wyposażone w wiele udogodnień jak łazienki, elektryczność czy centralne ogrzewanie.
W 1910 Reinhold, wraz ze zmianą nazwiska na von Fischer-Lossainen, otrzymał tytuł szlachecki Cesarstwa Niemieckiego. W jego ramach, na majątku powiększonym o folwark w Plenowie (niem. Plönhöfen), ustanowił majorat, na którego terenie o powierzchni 628 ha powstały liczne stylizowane obiekty gospodarcze i gdzie funkcjonowała m.im. cegielnia oraz młyn.
Reinhold zmarł w 1940 roku i został pochowany w rodzinnym mauzoleum przypałacowym. Zarządzanie majątkiem przejęła druga małżonka Nora, która w początkach 1945, podczas ucieczki do Niemiec przed zbliżającą się armią radziecką, popełniła samobójstwo. II wojnę światową pałac, nie licząc zagrabienia mienia ruchomego, przetrwał w stanie nienaruszonym, a w okresie powojennym w jego murach utworzono Fundusz Wczasów Pracowniczych. W 1957 majątek wraz z licznymi zabudowaniami gospodarczymi przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie, obecny Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, która w pałacu prowadziła ośrodek stanowiący jej zaplecze badawczo-rozwojowe. Na początku lat 90. dobra wydzierżawiono posłowi SLD Tadeuszowi Matyjkowi i pełniły one funkcję miejsca spotkań elit politycznych. W pałacu przeprowadzono także niezbędne prace remontowe, natomiast od 2003 roku po procesie sądowym, pałac i całe założenie wróciły w ręce uniwersytetu.Zespół majątkowy Łężany składa się z pałacu, rozległego parku krajobrazowego i zabudowań gospodarczych położonych nad brzegami jeziora Legińskiego. Sam pałac znajduje się w centrum założenia parkowego, a od zachodu otoczony jest zabudowaniami gospodarczymi oraz wsią, od wschodu polami uprawnymi, a od południa ogrodami i zabudowaniami. Elewacja frontowa budowli skierowana jest w stronę północną, tak by z niewielkiego wzniesienia, na którym jest usytuowany można było podziwiać panoramę jeziora.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 53.96925,21.14431
Neobarokowy pałac założony jest na planie zbliżonym do prostokąta, a bryła główna jest zróżnicowana z licznymi dodatkami. W narożniku posiada wtopioną w elewację werandę oraz dwie wieże – mniejszą wieloboczną i większą umiejscowioną od strony zachodniej, która spełnia jedynie funkcję widokową. Ponadto znajduje się na niej wysoka latarnia, a cała wieża przykryta jest czworobocznym kopulastym dachem, inaczej niż bryła główna pałacu, która posiada dach mansardowy. Od strony frontowej znajduje się półkolisty, zamknięty trójkątnym, wklęsło-wypukłym szczytem, zdobiony ryzalit. Z kolei od zachodniej strony ulokowano balkon, pergolę oraz taras, a od wschodniej zabudowaną werandę z tarasem i ozdobionym łamanym szczytem ryzalitem. Całość dopełniają liczne, posiadające zdobioną stolarkę, rozmieszczone niesymetrycznie, okna. Dodatkowo elewacje budynku zdobione są boniowaniami, rustykami, tralkowymi balustradami, spływami wolutowymi czy falującymi gzymsami.
Wnętrza pałacu, które zachowały swój pierwotny układ, zdobią, często pochodzące z czasu jego wzniesienia przez Fischerów, elementy wykończenia czy wystroju wnętrz. Sufity ozdobione są sztukateriami, podłoga w kuchni posiada oryginalną glazurę, a na ścianach znajdują się dębowe szafy i boazerie. Zachowało się także m.in. kilka kominków marmurowych i ceramicznych oraz jeden całkowicie drewniany, a na piętrze łazienka wraz z całym wiekowym wyposażeniem. W ostatnim czasie, w dawnej piwniczce do przechowywania win, odkryto malowidła przedstawiające herby floty morskiej, które wykonano prawdopodobnie na zlecenie kontradmirała Reinholda.
Rozległy park, który okala założenie pałacowe z pewnością pochodzi z wcześniejszego okresu niż sama budowla, o czym może świadczyć licznie tam występujący starodrzew, który się datuje na niemal dwa wieki. Samo założenie parkowe można podzielić na dwie części – bliższą pałacowi, gdzie zlokalizowane są ogrody, trawniki i alejki, oraz dalszą, która od wschodu przechodzi w las. W części dalszej znajduje się czynna kaplica, która niegdyś pełniła funkcję rodowego mauzoleum Fischerów i gdzie spoczywa Reinhold von Fischer-Lossainen.
W części południowej całego zespołu znajdują się liczne zabudowania gospodarcze, również bogato zdobione, wzniesione z charakterystycznej czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Znajduje się wśród nich m.in. zabytkowy, zakończony schodkowym szczytem, budynek starej kuźni wraz z warsztatem.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 53.96925,21.14431
