Cmentarz żydowski w Częstochowie
Kirkut w Częstochowie jest jednym z największych w Polsce, który powstał w 1808 r.. Zajmował powierzchnię ok. 8.5 h, po wojnie 2,5 h zaanektowane zostało przez pobliską hutę. Cmentarz obecnie jest porośnięty w wiekszości lasem, nosi ślady dewastacji i zniszczeń dokonywanych zarówno podczas wojny przez Niemców, jak i w latach powojennych.
Na częstochowskim cmentarzu żydowskim znajduje się ok. 4000 nagrobków zarówno z hebrajskimi jak również polskimi inskrypcjami. Obok typowych macew na cmentarzu znajdują się nagrobki o rzadko spotykanych formach, takich jak: aedicule, kolumny, obeliski, grobowce sarkofagowe, baldachimowe.
Do ciekawszych nagrobków należy tumba z 1937, w której pochowano nadrabina Nachuma Asza. Na czterech rogach jej wieka wyrzeźbione są orły, mogące być symbolicznymi strażnikami spokoju duszy. Prawdopodobnie jest to także nawiązanie do cytatu „Szybsi od orłów, potężniejsi od lwów” z II Księgi Samuela, mającego charakteryzować zmarłego. Warty uwagi jest ohel cadyka Pinchasa Menachema Justmana i jego syn Izaaka Meira Justmana z 1919. Czasy holokaustu upamiętniają:
- grób zbiorowy wojenny Żydów zamordowanych 4 stycznia 1943 roku z pomnikiem
- grób zbiorowy wojenny członków Żydowskiej Organizacji Bojowej poległych 20 sierpnia 1943 roku z pomnikiem
- grób zbiorowy wojenny 6 żydowskich partyzantów poległych w walce o wolność 19 marca 1943 roku
- zbiorowa mogiła wojenna bojowników żydowskich poległych w akcji na Ost-Bahn 22 kwietnia 1943 roku
- grób Leona i Jana Goldmanów (pochówek rodzinny) poległych w czasie II wojny światowej
- grób Markusa Eldermana
- zbiorowa mogiła wojenna poległych w dniu 26 lipca 1943 roku członków Żydowskiej Organizacji Bojowej w bunkrze na terenie getta częstochowskiego
- zbiorowa mogiła wojenna rodzin Libermanów, Ofmanów i Słowików poległych w czasie II wojny światowej
Współrzędne: 50.799000, 19.168455
