Zamek Piastowski w Legnicy
Badania dendrochronologiczne dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I zbudowano około 985 roku gród w formie tzw. "grodu piastowskiego" (stało się to jednocześnie wraz z budową grodów we Wrocławiu i Opolu). Budowa grodu miała zabezpieczyć tereny Śląska przyłączone właśnie wtedy do państwa Piastów.
Na miejscu drewnianego grodu wspominanego też za czasów Bolesława Kędzierzawego, w końcu XII wieku wzniesiono zamek, który był pierwszą murowaną warownią na ziemiach polskich. W tym czasie zamek był otoczony fosą, a okazały pałac (palatium) nowymi wałami drewniano-ziemnymi. Wzgórze zamkowe podzielone było na dwie części: główną, w której znajdowała się rezydencja książęca wraz z kaplicą i wieżą św. Piotra, oraz drugą o charakterze gospodarczo-administracyjnym, w którym zapewne umiejscowiono dom kasztelana, budynki gospodarcze oraz strzegącą bramy wjazdowej wieżę, nazwaną potem wieżą św. Jadwigi. Dla Bolesława I Wysokiego i jego syna Henryka pałac na zamku w Legnicy był główną rezydencją, obaj książęta spędzali w zamku dużo czasu, rozporządzając stąd całością swego władztwa. W roku 1172, podczas buntu Jarosława – syna Bolesława I – książę został wygnany z Legnicy, a zamek spalony.
W 1241 roku budowla skutecznie obroniła się przed oblegającymi go Mongołami.
Zamek książęcy w Legnicy był w XII i XIII wieku jedną z dwóch głównych rezydencji władców Śląska.
Zamek Piastowski w Legnicy jest budowlą zasługującą na miano „castrum” jako pierwsza murowana warownia na ziemiach polskich. Wzniesiony został na terenie dawnego grodu. Większość obszaru dziedzińca zamkowego po stronie południowej zajmuje palatium. Zostało ono wybudowane na planie prostokąta o wymiarach 16,15 × 61,2 m. Do budowy palatium użyto cegieł, obramowania okien oraz drzwi zostały wykute w piaskowcu. Pierwotnie wysokość palatium wynosiła ok. 12 m, budowla była przykryta wysokim dwuspadowym dachem, wykonanym prawdopodobnie z gontów. Do dzisiaj widoczne są wyraźne ślady pierwotnego podziału palatium na trzy kondygnacje.
Zachowane do dzisiaj wieże zamkowe, ośmiokątna wieża św. Piotra i okrągła wieża św. Jadwigi, zostały wybudowane równocześnie z pałacem. Są one jednymi z pierwszych tego typu wież obronnych w architekturze zamkowej Śląska i Polski. Wieża św. Piotra nazwana tak na cześć patrona Legnicy stoi ok. 14 m na wschód od pałacu. Początkowo mierzyła ona 25 m. Wieża św. Jadwigi została wzniesiona na obszarze podgrodzia zamkowego. Początkową jej funkcją była ochrona głównego wjazdu na zamek, który został w XVI w. zastąpiony nową bramą reprezentacyjną, w związku z renesansową przebudową rezydencji książęcej. Pierwotnie wysokość wieży wynosiła 20 m. Obie wieże zwieńczone są spiczastymi dachami w kształcie stożka. Na wieży św. Piotra wkrótce zostanie udostępniony taras widokowy, otoczony ażurowo-rzeźbionymi balustradami z piaskowca.
Główna brama zamkowa zdobiona jest rzeźbionymi w piaskowcu medalionami oraz misternie wykonanymi motywami roślinnymi w stylu renesansowym. Zdobienia bramy uchodzą za najlepszy przykład renesansowej sztuki snycerskiej w Legnicy.
Bardzo ciekawym pod względem architektonicznym elementem zamku jest łącznik znajdujący się w południowej części dziedzińca, łączący dwa przeciwległe skrzydła zamku. Łącznik zbudowany został pod koniec XIX w. w stylu neogotyckim, o czym świadczą pięknie wykonane kolumienki oraz wypukłe elementy elewacji, pomalowane w dwóch kolorach. Obecnie w tej części zamku znajduje się biblioteka Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych w Legnicy.
Z dawnych czasów zachowały się dwie gotyckie wieże: ośmioboczna św. Piotra i okrągła św. Jadwigi. Ponadto na dziedzińcu w specjalnie wybudowanym pawilonie znajdują się kamienno-ceglane relikty odkrytej podczas prac archeologicznych romańskiej kaplicy św. Benedykta i Wawrzyńca. Obok zamku stoi również używana do dziś, zachowana w bardzo dobrym stanie wieża Bramy Głogowskiej (niegdyś część murów miejskich).
źródło: WIkipedia
Zamek w Legnicy na starych zdjęciach, rycinach i pocztówkach:
Współrzędne: 51.211111,16.161944
