Synagoga Tempel w Krakowie
Synagoga została zbudowana w latach 1860–1862 według projektu Ignacego Hercoka, z inicjatywy Stowarzyszenia Izraelitów Postępowych i Towarzystwa Religijno-Cywilizacyjnego. Starania o budowę synagogi trwały dokładnie 17 lat. Do synagogi uczęszczali wyłącznie Żydzi reformowani, którzy skłaniali się ku asymilacji kulturowej i społecznej z narodem polskim.
Nabożeństwa odprawiano na sposób XIX-wiecznej zreformowanej liturgii. Raz w tygodniu wygłaszano kazania w języku polskim i niemieckim. Głosili je głównie kaznodzieje z wykształceniem akademickim. Synagoga posiadała organy oraz chór, w którym w okresie międzywojennym śpiewały kobiety.
W 1868 roku synagoga została rozbudowana przez Teofila Lamyrskiego, a w 1883 roku przez J. Ertla. Generalnej przebudowy, zmiany wystroju elewacji oraz wnętrza dokonał w latach 1893–1894 Beniamin Torbe we współpracy z Fabianem Hochstimem, który pomagał mu w robotach kamieniarskich. Wówczas od zachodu dobudowano Przedsionek i nową fasadę, a od wschodu trójboczną apsydę i ganki. Wnętrze uzyskało dekorację mauretańską.
W 1924 roku nastąpiła ostatnia przebudowa synagogi według planów Ferdynanda Lieblinga oraz Jozuego Oberledera. Do elewacji południowej i północnej dobudowano parterowe nawy boczne, a od wschodu przekształcono ganki ze schodami. Przy okazji pierwszej operacji przekuto otwory w istniejących ścianach, tworząc otwory na wzór arkad. Nie wiadomo, czy te ściany były wcześniej dekorowane. Wówczas to bryła synagogi została ostatecznie ukształtowana i w takiej formie pozostaje do dnia dzisiejszego.
Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę, następnie urządzili w niej magazyn, a w nawie północnej stajnię dla koni. Niemieccy żołnierze pokryli również część budynku grubą warstwą farby. Po zakończeniu wojny w synagodze ponownie odbywały się nabożeństwa, modlili się w niej zarówno postępowcy, jak i ortodoksi, dla których w bocznym pomieszczeniu budynku umieszczono salę modlitewną.
W 1947 roku, w północnej części synagogi powstała mykwa. Regularne nabożeństwa odbywały się do 1968 roku, w latach 70. XX w. już tylko okazjonalnie, a po śmierci ostatniego kantora Abrahama Lesmana w 1985 roku ustały całkowicie, a zamknięta synagoga zaczęła stopniowo niszczeć.
Na początku lat 90. XX w. World Monuments Fund z Nowego Jorku wpisał synagogę na listę Programu Dziedzictwa Żydowskiego w Europie Środkowej i Wschodniej. W 1994 roku z inicjatywy World Monuments Fund rozpoczęto gruntowny remont synagogi.źródło: Wikipedia
Współrzędne: 50.052917,19.944444
POLECAMY TAKŻE:
