Категории

Cmentarz żydowski w Książu Wielkim


Nie znamy daty powstania cmentarz żydowskiego w Książu Wielkim, w XIX w. przy istniejącym cmentarzu znajdował się rónież drewniany dom przedpogrzebowy z mieszkaniem grabarza.

Podczas drugiej wojny światowej na cmentarzu naziści dokonywali egzekucji osób pochodzenia żydowskiego. Jesienią 1942 roku na rozkaz władz okupacyjnych rozpoczęto likwidację cmentarza. Płyty nagrobne wyrwano i wykorzystano do budowy chodników.

Kilkanaście lat temu teren cmentarza został ogrodzony. Na jego terenie brak jakichkolwiek śladów nagrobków, zniknęły nawet te które wzmiankowano w latach 80-tych.
Przy bramie można odnaleźć jedyny zachowany nagrobek. Na terenie nekropolii znajduje się współcześnie wystawiony pomnik ofiar Holocaustu - umieszczono na nim hebrajski napis o treści: "Matka, pani Dina córka pana Alte Jakowa; brat Szyja Lejb syn Menachema Mendla (niech B-g pomści jego krew); Alte Jakow syn Menachema Mendla (niech B-g pomści jego krew); Abraham Mosze syn Menachema Mendla (niech B-g pomści jego krew). To jest macewa ku czci wszystkich błogosławionych (niech B-g pomści ich krew), którzy są pochowani na tym cmentarzu, sprofanowanym przez barbarzyńców. Niech dusze ich będą związane w wieniec życia wiecznego. Pomnik ufundowany przez Chaima Meira Lipmana, ku pamięci błogosławionych zabitych podczas tych strasznych lat. Ojciec Menachem Mendel syn pana Abrahama Lipmana, zmarł w wigilię święta Jom Kipur 5702 roku*. Niech dusza jego będzie związana w wieniec życia wiecznego" (tłum: Menashe Zugman, *5702 r. - 1942 r.).

Brama wejściowa jest zamknięta zardzewiałą kłódka. Na cmentarz można dostać się korzystając z uprzejmości właścicieli pobliskiej posesji, od strony której ogrodzenie nekropolii jest częściowo zniszczone lub z drugiej strony idąc wąską ścieżką pomiędzy ogrodzeniem, a strumykiem.

Teren cmentarza jest zarośnięty i zaniedbany. Tablice zniszczone, ogrodzenie miejscami zdewastowane.


Współrzędne: 50.441976, 20.137800