Kościół św. Augustyna i św. Jana Chrzciciela w Krakowie
Klasztor powstał w II połowie XII wieku, konsekrowany prawdopodobnie w 1181. Jak głosi tradycja, jego fundatorem był dziedzic Zwierzyńca, rycerz Jaksa Gryfita, który po powrocie z wyprawy krzyżowej do Ziemi Świętej wybudował w 1162 roku klasztor i kościół.
Według innych źródeł, nie jest to wcale pewne i przyjmuje się ogólnie, że zgromadzenie reguły św. Norberta powstało na Zwierzyńcu między 1144 a 1165 rokiem. Norbertanki, najstarsze żeńskie zgromadzenie zakonne w Polsce, przybyły pod Kraków z Doksau koło Pragi. Uważa się za prawdopodobne, że początkowo był to klasztor dwukonwentualny, rozdział na zgromadzenie żeńskie i męskie mogło nastąpić po 1241 roku po najeździe Tatarów.
Obiekt wówczas został prawie doszczętnie zniszczony, z romańskiego kościoła i klasztoru zachowały się jedynie resztki murów. Najstarsze zachowane obecnie fragmenty pochodzą z XIII w. Jest to m.in. romański portal w kruchcie pod wieżą. Odbudowany w latach 1255-59 kościół wzniesiono z cegły, ponownie w stylu romańskim. Był jednonawowy, z prostokątnym prezbiterium. Według tradycji ponownie zniszczony przez Tatarów w 1260 i 1287.
Zachowane do dzisiaj mury i baszty pochodzą z czasów Władysława Jagiełły. Miały one charakter obronny, klasztor położony był wówczas poza bramami miasta. W XVIII w. w fortyfikacjach klasztornych przechowywano broń i działa, które zostały przekazane w 1794 roku Tadeuszowi Kościuszce. Kościół uległ pożarowi w 1527 i 1587 (w czasie oblężenia Krakowa przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga). Obecny wygląd kościoła pochodzi z czasu jego wielkiej przebudowy, jaka miała miejsce w latach 1596-1626, kiedy konwentem rządziła ksieni Dorota Kątska. Przebudowy tej dokonali Jan Trewano i Jan Petrini. W niewielkim stopniu został zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Kościół został kilkakrotnie dotknięty przez wylewy Wisły (1527, 1736, 1813).
Pierwsze lata XX w. przyniosły zasadnicze zmiany w najbliższym otoczeniu klasztoru. Aby zapobiec systematycznie powtarzającym się klęskom powodzi w tej części Krakowa, postanowiono przeprowadzić regulację Rudawy. Miało to miejsce w l. 1903-1910. Nowe ujście Rudawy wytyczono pod kątem prostym do Wisły, co spowodowało odcięcie części zabudowań klasztornych i zburzenie ostatniego w mieście młyna. Wzniesiony też został przesadnej wysokości most na Rudawie, a na nasypie i grobli wybudowano drogę, w wyniku czego klasztor znalazł się w zagłębieniu terenu, tracąc wiele ze swoich walorów widokowych. Wywołało to protesty miłośników zabytków Krakowa. O skutkach regulacji rzeki Stanisław Tomkowicz napisał wówczas: ...Sprowadziła na Zwierzyniec najazd Wandalów, w osobach inżynierów, kierujących robotami. Niszczyli klasztor Mongołowie i Szwedzi - nasi technicy pozazdrościli im sławy i trofeów.
Obecny wystrój kościoła pochodzi z XVIII wieku, kiedy konwentem rządziły ksieni Brygida i Magdalena Otffinowskie. Wnętrze składa się z prostokątnej nawy i prezbiterium zakończonym prostą ścianą. W nawie znajdują się barokowe ołtarze boczne, m.in. ołtarz bł. Bronisławy wraz z relikwiarzem i obrazem przedstawiającym błogosławioną (autorstwa Wojciecha Eliasza). Klasycystyczną kolumnadę okalającą prezbiterium zaprojektował ks. Sebastian Sierakowski; w absydzie znajduje się wizerunek św. Jana Chrzciciela autorstwa Władysława Łuszczkiewicza. Nad ołtarzem znajdują się organy widoczne z nawy jako dwie ozdobne szafy po obu stronach okna.
Klasztor, będący jednym z najpiękniejszych obiektów architektonicznych Krakowa, posiada cenny zbiór rękopisów i starodruków, a także zbiór tkanin i zabytków rzemiosła artystycznego.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 50.05225,19.914833
POLECAMY TAKŻE:
