Pałac Biskupi w Krakowie
Od założenia biskupstwa krakowskiego przez niemal całe średniowieczne dzieje rezydencja biskupów znajdowała się na Wawelu. Pierwsze wzmianki o nowej rezydencji w obecnym miejscu pochodzą ze schyłku XIV wieku. W rejonie tym, niegdyś "bagnistym i przepadzistym" istniał już w XIII w. jakiś budynek, mniejszy i o innej formie architektonicznej. Ta pierwotna budowla uległa zniszczeniu podczas pożaru w 1462 roku. Za panowania kardynała Zbigniewa Oleśnickiego (1423–1455) pałac rozbudowano i otoczono murem. W XVI stuleciu pałac dwukrotnie przebudowywano: po raz pierwszy w okresie panowania Piotra Tomickiego, drugi raz u schyłku wieku za rządów Piotra Myszkowskiego. Z tych czasów zachowała się kolumnowa loggia na parterze, oraz jeden z portali w krużgankach wiodący do apartamentów biskupich. Odbudowy i przebudowy rezydencji dokonali Jan Maria Padovano i Gabriel Słoński. Z polecenia biskupa Tomickiego dobudowano tylne skrzydło pałacu.
W 2 ćwierci XVII stulecia miała miejsce gruntowna rozbudowa siedziby. Wiąże się ją z biskupem Piotrem Gembickim (lata rządów 1642–1657). Powstał wówczas wczesnobarokowy budynek na planie nieregularnego czworokąta skupiony wokół dziedzińca. Zachowano jednak większość dawniejszych elementów architektonicznych. W wyniku tego powstał monumentalny budynek z szeroką fasadą południową flankowaną w narożach belwederami. Z tego okresu pochodzi m.in. obecny portal wejścia od ul. Franciszkańskiej. Podobny znajdował się od strony zachodniej, przy ul. Wiślnej, pełniący funkcję wejścia głównego. U schyłku XVII w. za czasów biskupa Jana Małachowskiego przebudowano skrzydło zachodnie; pamiątką po nim są płaskorzeźbione w stiuku. herby biskupa umieszczone w sieni, na sklepieniu. W takim stanie pałac zachował się do XIX wieku.
Pałac otrzymał nowy kształt za czasów biskupa Jana Pawła Woronicza (był biskupem krakowskim w latach 1815–1829) który pełnił także funkcję prymasa Królestwa Polskiego, arcybiskupa metropolity warszawskiego oraz radcy stanu Księstwa Warszawskiego. Był również poetą i romantykiem silnie związanym z Czartoryskimi, krzewicielami romantycznej idei narodowo-wyzwoleńczej. Jan Paweł Woronicz napisał m.in. poemat Świątynia Sybilli z dedykacją dla wówczas księżnej Izabeli Czartoryskiej. Na wzór założonych przez nią w Puławach zbiorów pamiątek związanych z historią Polski oraz dzieł sztuki polskiej i powszechnej biskup urządził w pałacu romantyczne muzeum poświęcone dziejom ojczyzny. Najważniejszym miejscem był tzw. Gabinet Historyczny, kryjący m.in. część szczątków Bolesława Chrobrego. Ściany zdobiły cykle obrazów o tematyce historycznej pędzla Michała Stachowicza i Franciszka Smuglewicza. Ponadto pałac został rozbudowany przez Szczepana Humberta. W takim stanie pałac dotrwał do drugiej połowy lipca 1850 roku, kiedy to w wyniku wielkiego pożaru Krakowa pałac uległ znacznym zniszczeniom. Udało się uratować z pożogi m.in. relikwie pierwszego polskiego monarchy i obrazy Stachowicza.
Zniszczony pałac został odbudowany dopiero w latach 1865–1868 przez architekta Pawła Barańskiego. Urządzono w nim szkołę miejską, zaś sale na piętrze wynajęło Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych. Kolejna restauracja pałacu miała czas za rządów kardynała Albina Dunajewskiego (lata rządów 1879–1894). W latach 1881–1884 architekt Tomasz Pryliński odnowił pałac w duchu renesansowym, wzniósł on m.in. arkadową loggię w północno-wschodnim narożniku dziedzińca; kaplica otrzymała fasadę, jej wnętrze nakrył stropem; zaprojektował również stolarkę drzwi i okien. Panujący w latach 1895–1911 biskup i kardynał Jan Puzyna urządził wnętrza ozdabiając je stylowymi meblami, zaś ściany przyozdobił obrazami mistrzów holenderskich, flamandzkich i włoskich, kopiami portretów biskupich itp.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 50.059504, 19.935172
POLECAMY TAKŻE:
