Grodzisko Wyszogród
Przy grodzisku do końca XVIII wieku znajdował się kościół pw. św. Marii Magdaleny, najstarsza świątynia parafialna odnotowana w źródłach pisanych na na terenie obecnego miasta Bydgoszczy i powiatu oraz jedną ze starszych na obszarze regionu.
Następcą Wyszogrodu było miasto Fordon lokowane w 1382 r. przez Władysława Opolczyka (położone 2 km na północny wschód) i ponownie przez Władysława Jagiełłę w 1424 r. W 1973 r. miasto to złączono z Bydgoszczą w jedną aglomerację miejską.
Grodzisko znajduje się na terytorium administracyjnym Bydgoszczy, w jednostce urbanistycznej Fordon i osiedlu Wyszogród. Położone jest na urwistym, lewym brzegu Wisły, ok. 1,5 km na północny wschód od ujścia Brdy. Pod względem fizyczno-geograficznym znajduje się w obrębie terasy IV Kotliny Toruńskiej, w miejscu gdzie Wisła podcina wysoczyznę wskutek erozji bocznej. Szczyt grodziska góruje ponad 22 m nad poziomem rzeki Wisły. Z wierzchołka rozpościera się ciekawa panorama zakola Wisły oraz Brdyujścia. Warto zaznaczyć, że rzeka Wisła w tym miejscu osiąga swoją kulminację zachodnią, a na przeciwległym brzegu znajduje się rezerwat ornitologiczny "Mała Kępa Ostromecka". Trudno oprzeć się wrażeniu, że lokalizacja obiektu jest specjalnie stworzona dla kontroli ruchu na Wiśle.
Obiekt o średnicy ok. 190 m jest wyraźnie zaznaczony w terenie. Widoczne są:
- wał zewnętrzny o charakterze zaporowym i wysokości względnej 3-4 m (pierwotnie wynosiła 5-6 m),
- fragment wnętrza z wałem wewnętrznym (35 m szerokości),
- sucha fosa (szer. 10-28 m, głębokość 6 m),
- wjazd od strony północnej
Na podstawie badań wykopaliskowych można przyjąć w przybliżeniu, że obecna wysokość wałów wynosi 2/3 stanu pierwotnego.
Grodzisko ma dwie kulminacje wysokościowe. Na wierzchołku północno-wschodnim 22 czerwca 1997 r. ustawiono krzyż jubileuszowy na pamiątkę 1000-lecia wyprawy św. Wojciecha do Prus, który według kultywowanej od średniowiecza legendy miał w Wyszogrodzie zatrzymać się na postój i poświęcić kaplicę pw. św. Magdaleny.
Z uwagi na postępującą w ciągu wieków erozję rzeczną, obecne pozostałości to niewielka część – około 1/5 dawnego grodu, który niegdyś zajmował powierzchnię ok. 1 ha. Gród niegdyś zbudowano bezpośrednio nad brzegiem rzeki, zapewne nie spodziewając się tak dużego wpływu erozji. Rzeka przez stulecia wcinała się w brzeg, powodując obrywanie się skarpy. Przyspieszenie tego procesu przyniosła budowa w 1879 r. portu rzecznego w Brdyujściu, która spowodowała przesunięcie nurtu Wisły w kierunku północnym. Obecnie proces erozji jest zahamowany wskutek regulacji rzeki i istnienia zbiorników retencyjnych (m.in. włocławskiego).
Pozostałości ziemne grodu są dobrze zachowane, gdyż od czasu jego zniszczenia w 1330 r. w zasadzie jest to obiekt opuszczony, który nie doznawał ingerencji osadniczych, ani rolniczych.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 53.140278, 18.153056
tagi: wyszogród wyszogrodzie bydgoszcz
