Zamek w Olsztynie
Pierwsza wzmianka o zamku olsztyńskim, wtedy identyfikowanym jako zamek w Przemiłowicach, pochodzi z 1306 r., a zawarta została w aktach drugiego procesu biskupa krakowskiego Jana Muskaty, wytoczonego mu w 1306 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego, Jakuba Świnkę. Z tego też powodu w 2006 r. obchodzono Jubileusz 700-lecia Zamku Olsztyńskiego.
Pierwsza wzmianka o Zbyszku, burgrabim olsztyńskim pochodzi z 1349 r. Istniejącą od drugiej połowy XIII w. strażnicę rozbudował w XIV w. Kazimierz Wielki jako jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Według tradycji za jego panowania więziony był w zamku wojewoda poznański Maćko Borkowic, który zmarł w niej skazany na śmierć głodową za zorganizowanie spisku przeciw królowi. Według podań duch wojewody, jęki, brzęk kajdan i zawodzenia do dziś mają straszyć w okolicy zamku.
W 1370 r. król Ludwik Węgierski przekazał Olsztyn z ziemią wieluńską w lenno swemu siostrzeńcowi, księciu opolskiemu Władysławowi Opolczykowi za popieranie swych planów dynastycznych. W 1391 r. Władysław Jagiełło po tygodniowym oblężeniu zdobył zamek i przywrócił go Koronie. W 1406 r. podgrodowa osada nazywana wówczas Olsztynkiem została siedzibą starostwa. W 1488 r. Kazimierz IV Jagiellończyk nadał jej prawa miejskie. W XV w. zamek odegrał znaczącą rolę przy odpieraniu napadów ze strony książąt śląskich. W tym czasie został rozbudowany, potem był kilkakrotnie przebudowywany z powodu kruszenia się murów wskutek osuwania się skał. W 1552 r. Olsztyn uzyskał przywilej na targi i jarmarki. Miasto nigdy nie rozwinęło się ze względu na nieurodzajną, piaszczystą glebę oraz położenie z dala od szlaków handlowych.
W 1587 r. atakowany był przez wojska austriackie arcyksięcia Maksymiliana, pretendenta do tronu polskiego. Dowódcą załogi był wówczas starosta Kacper Karliński. Jego porwany kilkuletni syn wraz z piastunką wystawiony został pod zamek na pierwszą linię ognia. Obrona się powiodła, z poświęceniem jednak życia syna dowódcy. Doszło też do zniszczeń zamku. Wydarzenie to znalazło swój wyraz w twórczości Władysława Syrokomli i Aleksandra Fredry.
W 1656 r., w czasie potopu, Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto. Był to początek jego upadku. W latach 20. XVIII w. rozebrano duże fragmenty dolnych partii zamku. Do końca tego stulecia przetrwało starostwo olsztyńskie. Wkrótce także odebrano Olsztynowi prawa miejskie.
Do dziś z zamku zachowały się mury części mieszkalnej, wieże: cylindryczna (stołp) i kwadratowa (Starościańska), fragmenty murów budynków gospodarczych, częściowo także piwnice oraz odkryte w czasie badań archeologicznych fundamenty kuźnicy i ślady dymarek.
źródło: Wikipedia
Zamek w Olsztynie na starych zdjęciach, rycinach i pocztówkach:
Obrona Olsztyna 1587; 1939 rok; źródło: Polona.pl
przed 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl
Pejzarz z widokiem na ruiny zamku olsztyńskiego - Malinowski Aleksander; przed 1900 r.; źródło: Polona.pl
1930 r.; źródło: Polona.pl 
przed 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl 
1905/1906 r.; źródło: Polona.pl 
1935-1944 r.; źródło: Polona.pl 
1918-1937 r.; źródło: Polona.pl 
przed 1932 r. Plater-Zyberk Stefan; źródło: Polona.pl 
ok 1935 r.; źródło: Polona.pl 
przed 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl 
przed 1932 r. Plater-Zyberk Stefan; źródło: Polona.pl 
przed 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl 
ok 1935 r.; źródło: Polona.pl 
1930 - 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl 
1930 - 1939 r. Poddębski Henryk; źródło: Polona.pl 
1920 - 1929 r. Plater-Zyberk Stefan; źródło: Polona.pl 
ok 1935 r.; źródło: Polona.pl
Współrzędne: 50.749664, 19.274130
tagi: olsztyn olsztynie jura
ZABYTKI JURY KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKIEJ
