Częstochowa - Cerkiew św. Cyryla i Metodego
W 1586 roku wybudowano w tym miejscu kapliczkę św. Jakuba wraz z przytułkiem dla chorych pielgrzymów. Wówczas była ona umiejscowiona na pustej przestrzeni między Starym Miastem Częstochowa a Częstochówką. Kapliczka została rozbudowana w 1674 roku przez mieszczanina Jakuba Zalejskiego, radnego miejskiego, natomiast prowincjał zakonu o. Andrzej Gołdonowski wzniósł tam świątynię barokową.
W 1683 roku odwiedził ją król Jan III Sobieski jadąc pod Wiedeń. Było to 24 lipca, w dniu kiedy to jego syn Jakub obchodził imieniny i całą rodziną odwiedzili kościół jego patrona. W 1786 roku przybyły do Częstochowy ss. Mariawitki i osiadły w tej świątyni do czasu wybudowania własnej siedziby, czyli do 1862 roku.
Po opuszczeniu kościoła przez ss. Mariawitki zaczął on popadać w ruinę, co doprowadziło do rozbiórki budowli. W 1869 roku władze carskie przejęły ten teren i na miejscu kościoła św. Jakuba wybudowano w latach 1870 - 1872 w stylu bizantyjskim cerkiew św. Cyryla i Metodego wzorowana na warszawskiej cerkwi św. Marii Magdaleny.
Przejściowo wokół cerkwi mieścił się cmentarz prawosławny , który po niedługim czasie został zlikwidowany, a w 1918 roku po zakończeniu I wojny światowej Polacy w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych znów przejęli ten teren i świątynia wróciła do rąk katolików jako kościół filialny parafii św. Zygmunta. Świątynia ta pełniła również funkcję kościoła wojskowego pod wezwaniem św. Stanisława Kostki.
Podczas II wojny światowej władze niemieckie przekazały kościół w lutym 1943 roku grupie ludności prawosławnej. Jednak już w marcu 1947 roku kościół na powrót był parafią św. Jakuba, a ks. prałat Wojciech Modry, proboszcz tejże parafii, usunął w 1948 roku kopuły bizantyjskie, środkowe zamienił na półkoliste, a boczne zastąpił stożkowatymi daszkami. Natomiast ks. proboszcz kanonik Tadeusz Ojrzyński dokonał latach 1969 - 1974 gruntownej przebudowy wnętrza budowli na styl świątyni wczesnochrześcijańskiej wg proj. Stanisława Pospieszalskiego i przyozdobiono je dekoracją sgraffitową wykonaną przez Marię Antoninę Kozłowską i Zofię Szczerba. Ściany boczne obito drewnianą boazerią, a okna wyposażono w nowe witraże. Jednakże do dziś budowla ta zachowała cechy architektury neobizantyjskiej.
Wikipedia
