Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
Uroczystość otwarcia biblioteki odbyła się w gmachu przy obecnym placu Wolności 19. Biblioteka została zbudowana w latach 1822-1828 z funduszy hrabiego Edwarda Raczyńskiego i była pierwszą publiczną biblioteką w zaborze pruskim.
Początkowo księgozbiór liczył ok. 13 tys. pozycji, podarowanych przez fundatora i jego żonę. Hrabia przez wiele lat gromadził książki i skupował je ze skasowanych klasztorów. Biblioteka otrzymała statut, który określał zasady gromadzenia księgozbioru i korzystania z niego. W 1830 książnica uzyskała prawo do otrzymywania egzemplarza obowiązkowego z terenu Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
Biblioteką z początku kierował hrabia Raczyński, zaś po jego śmierci jego syn Roger. W tym czasie biblioteka miała trzech dyrektorów: Józefa Łukaszewicza, Antoniego Poplińskiego i Maksymiliana Edwarda Sosnowskiego. Finansowana była z dochodów z dóbr pleszewskich Raczyńskiego oraz z wynajmu pomieszczeń.
W 1864 r. nadzorujące bibliotekę Kuratorium zmieniło statut tak, aby umożliwić mianowanie na stanowisko dyrektora osoby narodowości niemieckiej. W ten sposób władze pruskie chciały bibliotekę zgermanizować. Jednakże biblioteka przez cały okres zaborów nie poddawała się naciskom władz niemieckich i dzięki polskiemu personelowi była ośrodkiem krzewienia polskości na ziemiach zaboru pruskiego.
W 1924 r. stała się własnością miasta Poznania, które ją w całości finansowało. Dyrektorem był wówczas Antoni Bederski, a od roku 1929 (do 1939) - Andrzej Wojtkowski.
W okresie II wojny światowej księgozbiór biblioteki dostępny był tylko dla Niemców. W 1945 r. jej budynek został zniszczony, a książki spłonęły. Ocalały tylko zbiory specjalne, wywiezione w 1943 r. do majątku Józefa Raczyńskiego w Obrzycku.
Po wojnie biblioteka została otwarta przy ul. Święty Marcin 65 (wtedy Armii Czerwonej), zaś w 1956 zasoby biblioteczne przeniesiono do odbudowanego gmachu przy placu Wolności.
W 1968 r. Biblioteka Raczyńskich otrzymała status biblioteki naukowej.
WL
Fotografia: Biblioteka Raczyńskich w przewodniku po Poznaniu z lat trzydziestych XX w., Polona, CC-BY-NC.
O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.
