Cerkiew w Sławatyczach
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Sławatyczach – prawosławna cerkiew parafialna. Należy do dekanatu Terespol diecezji lubelsko-chełmskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Cerkiew została wzniesiona w latach 1910-1912 na miejscu starszej świątyni prawosławnej. Fundatorem budynku był moskiewski kupiec Paschałow. Obiekt został oddany do użytku we wrześniu 1912 i odtąd był główną świątynią parafii w Sławatyczach. W latach 1915-1918 cerkiew pełniła funkcje szpitala polowego. W II Rzeczypospolitej ponownie stała się czynną świątynią prawosławną. W 1938 znajdowała się na liście cerkwi przeznaczonych do zniszczenia w ramach akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, jednak jej rozbiórkę powstrzymał proboszcz miejscowej parafii rzymskokatolickiej. W 1947, gdy ludność prawosławna ze Sławatycz została wywieziona w ramach Akcji Wisła, cerkiew została porzucona i przez kolejne trzy lata niszczała. Do użytku liturgicznego przywrócono ją dzięki staraniom przełożonego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, archimandryty Eulogiusza, w 1965.
Świątynia znajduje się w centrum miejscowości, przy ulicy Kodeńskiej (po południowej stronie rynku). Została wpisana do rejestru zabytków 15 grudnia 1988 (powtórnie 20 września 2011) pod nr A/1410Cerkiew reprezentuje styl bizantyńsko-rosyjski. Autorem jej projektu był architekt eparchialny Aleksandr Puring. Opracowany przez niego plan został wykorzystany przy budowie pięciu różnych cerkwi w eparchii chełmskiej. Oprócz świątyni w Sławatyczach były to również w Kryłowie, Oszczowie, Krupem i Topólczy. Według innego źródła analogiczny projekt zastosowano także w jednej z cerkwi w Wirowie oraz w Husynnem. Wznoszenie identycznych świątyń w oparciu o jeden projekt nie było wypadkiem wyjątkowym w ówczesnej rosyjskiej architekturze sakralnej.
Obiekt wzniesiono z cegły. Jest to budowla trójdzielna, z prostokątnym przedsionkiem, pojedynczą kwadratową nawą krytą dachem czteropołaciowym i poligonalną absydą. Nad przedsionkiem wznosi się dzwonnica kryta dachem namiotowym, a ten z kolei wieńczy niewielka cebulasta kopuła. Nad nawą znajduje się pięć kolejnych kopuł, z których największa centralnie wykańcza dach, zaś pozostałe usytuowane są w jego narożnikach. Zewnętrznie bryłę budynku dekorują tynkowane opaski okienne, pilastry, gzymsy i fryz. Specyficzną cechą cerkwi w Sławatyczach (i bliźniaczych świątyń) na tle architektury cerkiewnej Królestwa Polskiego jest zastosowanie przy budowie czerwonej cegły i równoczesne wykonanie ozdobnych detali z białego kamienia. Inspiracją dla architekta były cerkwie moskiewskie, jednak znane z nich rozwiązania artystyczne i dekoracyjne nie zostały powtórzone wprost, a znacznie uproszczone. Mimo to twórca był zdania, że nałożenie ozdobnych detali z motywami kokoszników i fryzu kaflowego na zwartą (mimo tradycyjnej trójdzielności) bryłę budynku, w zestawieniu z wzniesieniem pięciu cebulastych kopuł, odda najważniejsze cechy stylu budownictwa sakralnego, jaki naśladował.
Poniżej dachu umieszczony został rząd wnęk, w które wstawiono pisane na blasze i złocone ikony przedstawiające sceny z życia Chrystusa. Wizerunki te są obecnie (2012) bardzo słabo widoczne z powodu braku konserwacjiWikipedia
Współrzędne: 51.763111, 23.554889
tagi: sławatycze slawatycze sławatyczach slawatyczach
