Zespół dworski w Jaszkowej Górnej
Obecny zespół dworski powstał w wyniku przebudowy i rozbudowy wczesnorenesansowego dworu wzniesionego dla Hansa Daniela von Hennigsdorf (Hansdorf) na początku XVI wieku. Pierwotny obiekt o cechach średniowiecznych, zamkowych budynków mieszkalnych był zwartą, trzykondygnacyjną budowlą z jednotraktowym wnętrzem i drewnianymi schodami zewnętrznymi prowadzącymi do wejścia ulokowanego na poziomie pierwszego piętra. Całość zamykały strome dachy dwuspadowe. Relikty tej budowli zachowały się w południowej części dworu (kamienna obudowa paleniska kominkowego w ścianie zewnętrznej, proste kamienne opaski okienne, kamienne siedziska we wnękach okiennych pomieszczeń pierwszego piętra.
Około 1550 roku obiekt został prawdopodobnie spalony przez pożar, co doprowadziło w konsekwencji do jego przebudowy w trakcie której budynek otrzymał nowe sklepienia kolebkowe z lunetami w izbach na parterze i pierwszym piętrze oraz powiększony od północy o część zajmującą powierzchnię dzisiejszej sieni. Kolejna przebudowa i rozbudowa dworu miała miejsce w latach 1570-1580, kiedy właścicielem całego kompleksu był Georg Daniel von Hennigsdorf. Wówczas od północy dobudowano okazałe, trójskrzydłowe skrzydło mieszalne nakryte wysokim, dwuspadowym dachem. Ze względu na nową - reprezentacyjną funkcję zadbano także o wystrój budynku. We wnętrzach zastosowano renesansowe sklepienia kolebkowe z lunetami zdobione szwami drutowymi tworzącymi dekoracyjną siatkę, otwory okienne i drzwiowe obramiono profilowymi, kamiennymi opaskami, a główne wejście ozdobiono portalem w postaci profilowanej ramy z rozetami i lustrzanymi boniami ukoronowanej skromnym gzymsem i płaskorzeźbą z herbem właścicieli (inicjały G.D. i data 1570). W tym czasie wykonano ponadto jeszcze dekoracje sgraffitowe na ścianach zewnętrznych, a a dach od strony zachodniej zamknięto okazałym szczytem ze sterczynami, co stanowiło formę typową dla architektury czeskiej tego okresu.
Po śmierci Georga Daniela dwór stracił na znaczeniu, ponieważ przestał pełnić rolę siedziby rodowej, a jego właściciele często się zmieniali. Miało to bardzo niekorzystny wpływ na stan gmachu. W latach 1669-1692 jego właścicielką była księżna Maria Benigna Piccolomini. Najdłużej, bo od 1696 do 1780 roku dwór pozostawał w rękach rodu von Götzen. Przez lata zaniedbany i nie remontowany budynek uległ poważnym zniszczeniom, w konsekwencji których w połowie XVIII wieku rozebrano skrzydło południowo-wschodnie, pozostawiając podmurówkę i piwnice. Dawną ścianę wewnętrzną pomiędzy skrzydłami oskarpowano i zwieńczono wolutowym szczytem włączając ją do elewacji wschodniej, którą na nowo otynkowano oraz podzielono lizenami. W tym samym czasie także zrobiono schody wewnętrzne w sieni parteru, a dawnej świetlicy dworu, na piętrze, drewniane schody na drugie piętro.
W 1780 roku dwór przeszedł na własność hrabiego Antoniego Akexandra von Magnisa, a w 1789 roku hrabiego Ernesta Fryderyka von Haugwitza. Na początku XX wieku prawdopodobnie dla potrzeb kolejnego właściciela obiektu, dokonano ostatniej, najznaczniejszej przebudowy dworu, która obejmowała wykonanie nowych ścian działowych i sufitów, więźby dachowej, nowego szczytu północnego, wymianę sklepiania sieni na stop oraz drewnianych schodów na kamienne (pozostawiono jedynie dawna drewnianą poręcz). W budynku wykonano ponadto centralne ogrzewanie, a w części pomieszczeń urządzono nowe parkiety, zaś od strony południowej wymurowano dobudówkę gospodarczą (w dolnej partii z kamienia) nakrytą dwuspadowym daszkiem.
Pod koniec II wojny światowej w 1945 roku dwór uległ częściowemu uszkodzeniu. W okresie powojennym po przejęciu obiektu przez władze polskie uległ on dalszej dewastacji, co spowodowane było brakiem jego konserwacji oraz braku odpowiedniego zabezpieczenia. W latach 1969-1971 przeprowadzono częściowy remont dworu, w trakcie której rozebrano przybudówkę (pozostawiając piwnice), a obiekt został zaadaptowany na składnicę Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku. Przez krótki czas prezentowano w nim kolekcję zegarów. Obecnie budynek znajduje się w rękach prywatnych właścicieli.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 50.408236,16.735611
tagi: jaszkowa jaszkowej
