Grodzisko obronne kultury celtyckiej i wczesnośredniowiecznej Horodyszcze
Najstarsze odkryte ślady działalności człowieka w tej osadzie pochodzą z okresu epoki brązu i są to przedmioty m.in. siekiery, dłuta, sztylety oraz ceramika datowana na około 1500 r. p.n.e. Wykonawcami tych przedmiotów była ludność przybyła zza łuku Karpat reprezentująca tzw. kulturę Otomani-Füzesabony, od nazwy kultury odkrytej na Węgrzech.
Ślady kolejnych kultur pradziejowych datowane są na 250 r. p.n.e. - do II wieku n.e., a jej przekaźnikiem byli Celtowie, prawdopodobnie górskie plemię Anartfracti (sprzymierzeńcy Anartów), lub Saboków/Sanboków, którzy przywędrowali tutaj znad rzeki Cisy. Poza ceramiką charakterystyczną dla tej kultury, Celtowie zbudowali tu również osadę obronną.
Grodziska oraz osada datowane są na okres z przedziału od VIII do XIII wieku. Znalezione tam artefakty, oraz historia regionu pozwala określić grody jako lędziańskie, przez innych określane po prostu jako ruskie ponieważ przymiotnik ruski oznaczał wówczas przynależność polityczną, a nie etniczną.
Prawdopodobnie gród wchodził w skład systemu obronnego tzw. Grodów Czerwieńskich. W tym na grodzisku "Fajka" odkopano elementy posadowienia wczesnośredniowiecznej świątyni lub nawet dwóch. Można to wnioskować po tym, że na ruinach (zgliszczach) wcześniejszej znajdują się pozostałości nieco późniejszego obiektu, który prawdopodobnie powstał na miejscu nie odbudowywanego już grodu.
Wśród zabytków odnalezionych podczas prac wykopaliskowych znalazły się późniejsze pieczęcie wielkiego księcia kijowskiego i przemyskiego Ruryka Rościsławowicza z drugiej połowy XI wieku, elementy ozdób i uzbrojenia oraz enkolpiony w typie kijowskim. Waga znalezionych tam obiektów, oraz fakt, że na terenie obecnego miasta Sanoka nie znaleziono śladów większej osady, grodu czy warowni sprzed XIII wieku sugerują, że gród "Sanok", wzmiankowany w Latopisie Hipackim z 1150 r. oraz miejsce zawarcia tzw. "Umowy Sanockiej" z 1209 r. znajdowały się na terenie Horodnej i Horodyszczy.
Ciekawostkę stanowi też fakt, że na terenie grodu Horodnej znaleziono elementy spalonych konstrukcji (w tym wzmiankowanej wcześniej świątyni) i mnóstwo grotów strzał o typie nie stosowanym wówczas na Rusi (takie też znaleziono, ale w mniejszej ilości), natomiast używanych przez koczowników Wielkiego Stepu (np. Mongołów). Znaleziska te pozwalają postawić hipotezę, że gród został zniszczony przez Tatarów gdzieś między rokiem 1257 a 1295, a na jego zgliszczach wzniesiono świątynię (pozostałości drugiej świątyni nie noszą cech spalenia), natomiast osada została przeniesiona nieco na południe i przekształciła się z czasem w miasto Sanok.
Wszystkie zabytki prezentowane są w Muzeum Historycznym w Sanoku.
źródło: Wikipedia
Współrzędne: 49.585000,22.184722
tagi: horodysko horodyszcze
