Categories

Świat przedwojennych Żydów w Polsce: spotkanie z Zoltánem Halasim

Węgierski pisarz zainspirowany poematem Icchaka Kacenelsona dokumentującym Holokaust, stworzył książkę będącą zapisem mikroobrazów z codziennego życia żydowskiej społeczności. 10 i 11 października w ramach jej polskiej premiery spotka się z czytelnikami w Poznaniu oraz Warszawie. Wydarzenia są częścią Roku Kultury Węgierskiej w Polsce.








Zoltán Halasi jest jednym z najbardziej uznanych węgierskich tłumaczy. Przekłada m.in. literaturę niemiecką, rosyjską, polską, perską czy jidysz. W jego dorobku są dzieła takich autorów jak Franz Kafka, Rainer Maria Rilke, Heinrich Heine, Elfriede Jelinek czy Anna Andrejewna Achmatowa. Jest także poetą, autorem artykułów i esejów literackich oraz tekstów krytycznych. Wielokrotnie był nagradzany za swoją pracę. Otrzymał, m.in. Nagrodę Attili Józsefa, Hieronimusa, Palládium. Krytycy określają go jako „niezwykle sumiennego i surowego dla siebie, wnikliwego i zdumiewająco oczytanego artystę”.

Halasi już w przyszłym tygodniu przyjedzie do Polski, aby promować premierowe wydanie swojej książki pt. „Droga do pustego nieba” (wyd. Nisza). Został za nią wyróżniony Nagrodą im. Tibora Déry i Nagrodą im. Milána Füsta. To poruszająca opowieść, która stanowi swoisty komentarz do poematu pt. „Pieśni o zamordowanym żydowskim narodzie” Icchaka Kacenelsona (polskie wydanie – przeł. J. Ficowski, 1982 i 1986), żydowskiego poety, dramaturga tworzącego w języku jidysz i hebrajskim, pedagoga i tłumacza. Przed wojną mieszkał w Łodzi, gdzie tworzył utwory dla dzieci. Po okupacji hitlerowskiej znalazł się w warszawskim getcie, skąd jego najbliższych, m.in. żonę i dzieci deportowano do obozu w Treblince. Walczył w Żydowskiej Organizacji Bojowej i brał udział w powstaniu w getcie, które udało mu się przeżyć. W 1943 roku uciekł do francuskiego obozu Vittel, a następnie trafił do obozu w Drancy. 1 maja 1944 roku został przewieziony do Auschwitz, gdzie tego samego dnia został zgładzony w komorze gazowej. Jego poemat to wstrząsające świadectwo Holokaustu. Dzieło autora zostało ukryte w butelce i zakopane w ziemi, dzięki czemu przetrwało wojnę.

Zoltán Halasi podąża śladami Kacenelsona. Przeszukuje stare katalogi, mapy, atlasy etnograficzne zgłębiając wiedzę z zakresu lokalnego folkloru, geografii, muzyki, kuchni, obyczajowości i wreszcie literatury. Tworzy w ten sposób zbiór bardzo bogatych treściowo mikroobrazów, prezentujących dawno miniony świat przedwojennych Żydów, a także ich wojennych losów.

10 października podczas festiwalu Endemity w Poznaniu o godz. 19:30 odbędzie się spotkanie autorskie poświęcone premierowemu wydaniu „Drogi do pustego nieba” pt. „Mikroobrazy”. Poprowadzi je autorka przekładu Kinga Piotrowiak-Junkiert, doktor literaturoznawstwa, wykładowczyni uniwersytecka, polonistka i hungarystka, tłumaczka m.in. Imre Kertésza i Gézy Röhriga, która zajmuje się literaturą węgierską wobec Zagłady i dyskursem postkolonialnym po 1989 roku. 11 października o godz. 18:30 pisarz spotka się z czytelnikami w Warszawie w Węgierskim Instytucie Kultury. Tym razem Halasiemu będzie towarzyszyć również prof. Paweł Śpiewak, polski socjolog i historyk idei, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, publicysta, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego, który zajmuje się socjologią, historią myśli i filozofii społecznej oraz politycznej, a także problematyką przemian społecznych i politycznych w Polsce i Europie Środkowej.

Wydawnictwo Nisza zostało założone w Warszawie w 2004 roku przez Krystynę Bratkowską. Publikuje książki z dziedziny polskiej literatury pięknej i eseistyki. Mimo niewielkiej produkcji książki Wydawnictwa są bardzo często nagradzane. Wydają pozycje, których zadaniem jest pomoc w zrozumieniu relacji międzyludzkich, ich działań i uczuć, których często nie widać, chociaż są najważniejsze.

Więcej informacji na stronie www.kulturawegierska.pl oraz fanpage’u Węgierskiego Instytutu Kultury https://www.facebook.com/hunginst/.