Kategorie

Wszystkie 117 gatunków grzybów chronionych w Polsce – w jednej książce

W Polsce występuje 117 gatunków grzybów chronionych – pod ochroną ścisłą lub częściową. Wszystkie, wraz ze zdjęciami i mapą rozmieszczenia, opisuje monografia wydana przez Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN. W wersji elektronicznej można ją bezpłatnie pobrać.

„Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne” to pierwsza kompleksowa i tak obszerna publikacja poświęcona grzybom chronionym w Polsce – zaznaczają redaktorzy monografii: Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska oraz Izabela L. Kałucka. Projekt zrealizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa Mykologicznego to efekt wieloletniej pracy 20 autorów.

Zebrali oni informacje o wszystkich tych gatunkach i przedstawili je z podziałem na grzyby objęte ochroną gatunkową ścisłą (54) i częściową (63). Opis każdego z nich uzupełniają zdjęcia, rozmieszczenie na mapie Polski, a także wykaz najważniejszego zagrożenia dla poszczególnych gatunków i ich stanowisk, a także rekomendowane działania ochronne.

Z publikacji wynika, że w Polsce grzyby chronione można spotkać przede wszystkim w lasach, ale też na łąkach, torfowiskach czy na wydmach.

Część gatunków obecnie objętych ochroną to grzyby bardzo rzadkie, mające specyficzne wymagania i niewiele znanych stanowisk. „Mało o nich wiemy, a one same często niepostrzeżenie giną wraz z przekształcaniem preferowanych przez nie siedlisk przyrodniczych. Wielu z tych gatunków grozi zniszczenie ostatnich osobników z populacji na terenie Polski, przede wszystkim na skutek działań nieświadomych, wynikających z braku wiedzy i niedoceniania roli grzybów w środowisku” – czytamy.

Publikacja zawiera również omówienie ogólnych celów i zasad ochrony grzybów w Polsce – historię, obecny obraz oraz perspektywy widziane przez pryzmat najważniejszych problemów i potrzeb.

I tak w rozdziale o historii ochrony grzybów dowiedzieć się można, że pierwsze wzmianki o zbieraniu grzybów na obecnie polskich ziemiach pochodzą z około 1000 roku, a „Polacy, podobnie jak pozostali Słowianie, narody romańskie i po części germańskie, należą do mykofilów, a więc takich, których zamiłowanie do grzybów wiąże się z rodzimą tradycją”.

„W ochronie grzybów Polska zajmuje ważne miejsce. W żadnym kraju fascynacja grzybami nie jest tak poważna jak u nas, gdzie był okres, że autokarami wyjeżdżano, aby masowo zbierać grzyby. Wynikiem troski o los grzybów były starania kontynuowane przez pokolenia o objęcie grzybów ochroną (…). Możemy być dumni, że w 1983 roku Polska jako pierwszy kraj na świecie objęła 23 gatunki grzybów wielkoowocnikowych ochroną prawną gwarantowaną przez państwo” – czytamy.

Ponadto autorzy wskazują, że ochrona grzybów jest sprawą bardzo złożoną ze względu na wielowymiarowe relacje łączące grzyby z innymi organizmami i ich siedliskami. „Chcąc chronić stanowiska poszczególnych gatunków grzybów, trzeba brać pod uwagę zespół cech biologicznych i wymagań siedliskowych/ekologicznych danego gatunku oraz uwarunkowania zewnętrzne i dobrać indywidualnie do każdego stanowiska optymalne działania, na miarę lokalnych możliwości” – wskazują.

Wśród celów wydania monografii jest m.in. podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat samej ochrony grzybów, ale i szerzej – ochrony organizmów, które tworzą nasze środowisko życia.

Całą publikację można pobrać ze strony: http://www.ptmyk.pl/wp-content/uploads/2021/07/GrzybyChronione.pdf

Regulacje dotyczące m.in. pozyskiwania grzybów pod częściową ochroną zawiera Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej grzybów z 2014 r., które można przeczytać na stronie: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140001408/O/D20141408.pdf

Agnieszka Kliks-Pudlik

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl